Istnieje powszechna zgoda co do tego, że niemal wszystkie tajniki kalwińskiej religijności zawierają się w trzech lapidarnie sformułowanych aksjomatach: sola fide ("tylko z wiary"), sola Scriptura ("tylko przez Pismo Święte") i sola gratia ("tylko z łaski"). Aby zrozumieć sens tych "idei regulatywnych" kalwinizmu, trzeba jednak dotrzeć do złożonych treści całej doktryny, niezależnie od tego, czy jej osnowę upatruje się w nauce o predestynacji, w idei majestatu Bożego, wywodzonej z pojęcia boskiej wszechmocy, czy w chrystologii Kalwina. Można wszakże zaryzykować twierdzenie, iż równie brzemienny w doktrynalne treści jest problem urzędu duchownego (ministerium pastorskiego). Pytanie o istotę tego urzędu i o sens posługi duchownego w Kościele Ewangelicko-Reformowanym również wprowadza w samo centrum nauki religijnej kalwinizmu.

SKRÓT

Ambrosius Blaurer, pastor w Winterthur (kanton zuryski), skierował 10 kwietnia 1561 r. pismo do Jana Kalwina, w którym pytał, co sądzi on o „Żydach w chrześcijańskiej republice”. W Winterthur – pisał – „żyje już od wielu lat rodzina żydowska, która jest znienawidzona przez wielu obywateli”. Obywatele ci chcieliby ją wypędzić, lecz „rada miejska jest niezdecydowana”. Blaurer stwierdza dalej: „Wiem, że orientujesz się w tym, co w 1543 r. Luter napisał w ostrej formie przeciwko Żydom, iż pod żadnym pozorem nie można ich tolerować pośród chrześcijan”. Blaurer powołuje się tutaj na osławiony pamflet Lutra O Żydach i ich kłamstwach (Von den Juden und ihren Lügen). Odpowiedź Kalwina na list Blaurera, niestety, nie zachowała się, niemniej jednak w sprawie jego postawy wobec Żydów nie jesteśmy zdani na domysły. W dziełach Kalwina znajdujemy bowiem 180 fragmentów dotyczących Żydów, które pozwalają odtworzyć jego stosunek do nich.

Współczesna myśl katolicka pod wieloma względami zbliża się do idei, które poruszały Reformatorów. Jest to skutek tak ekumenizmu i wzajemnego poznawania się, jak całego rozwoju myśli współczesnej i wreszcie tego samego „powrotu do źródeł”, który i Reformację inspirował. W myśli Kalwina bliskie jest współczesnemu katolikowi poszukiwanie takiego kształtu życia kościelnego, który by najbliżej oddawał pierwotne intuicje i idee. Dzisiejsze dążenie do większej kolegialności zarządzania w Kościele, do współdziałania ze świeckimi, do wspólnotowości życia parafialnego, do szerszego widzenia i uznawania charyzmatów w życiu Kościoła itp. – zbliżają katolicką wizję życia Kościoła do wizji, jaką ukazał Kalwin.

I. OGÓLNA ORIENTACJA TEOLOGICZNA

W odróżnieniu od badań nad Marcinem Lutrem katolickie studia nad Janem Kalwinem nie dadzą się sprowadzić do trójdzielnego schematu: odrzucenie, częściowa akceptacja, pełne uznanie. Katolickich zainteresowań Kalwinem, datujących się od roku 1900, od samego początku nie cechuje dystansowanie się od Reformatora, lecz zaskakujący wręcz zwrot w kierunku sympatii dla całości poruszanej przez niego problematyki, oczywiście – bez tendencji anektowania go do Kościoła katolickiego. W bogatej i barwnej panoramie tych badań wyróżnić można trzy aspekty.

Sytuacja ruchu reformacyjnego w Polsce w połowie XVI w. nie była najlepsza; w gruncie rzeczy był to nie tyle ruch reformacyjny, ilu rozgardiasz szlachecki. „Pan” sekularyzował dobra kościelne (zabierał je po prostu dla siebie), na swym dworze i po wsiach zaprowadzał nabożeństwa ewangelickie i walczył przeciwko jurysdykcji biskupiej, nie bardzo troszcząc się o to, co myśli jego chłop poddany.

Sprawa Michała Serveta poważnie zaciążyła na dobrym imieniu Jana Kalwina. Przeciwnicy genewskiego reformatora nieraz ją wyciągali, aby skompromitować zarówno jego osobę, jak i kierowaną przezeń reformę. Niekiedy w czasie rozmów pada jak kamień oskarżenie: ale Kalwin spalił Serveta. I ma to być koronny argument moralny przeciw niemu.

Ustaliliśmy wcześniej, że zajmiemy się dzisiaj perspektywami teologii reformowanej.

Pomiędzy wiekiem XVI a naszymi czasami zarysowują się zaskakujące podobieństwa. Jednym z najcharakterystyczniejszych wydaje się zakwestionowanie obrazu człowieka przez najwybitniejszych myślicieli.

Jan Kalwin był niezwykle płodnym pisarzem religijnym. Jego prace tworzą pokaźną bibliotekę teologiczną, a wśród nich znajdują się i takie, które dedykował Polakom: Mikołajowi Radziwiłłowi Czarnemu - Komentarz Dziejów Apostolskich, a królowi Zygmuntowi Augustowi - Komentarz Listu do Hebrajczyków. Niewątpliwie najważniejszym i najbardziej znanym jego dziełem jest Institutio Religionis Christianae - Nauka religii chrześcijańskiej. Pierwsze wydanie ukazało się w Bazylei w 1536, częściowo opracowane najprawdopodobniej już w 1534 roku, kiedy Kalwin miał zaledwie 25 lat. Dzieło to postawiło od razu młodego wówczas Kalwina w szeregu przywódców ruchu reformacyjnego w Europie, ponieważ było ono pierwszym systematycznym ujęciem zasad reformacyjnych.

Przy placu św. Piotra w Genewie znajduje się katedra pod tym samym wezwaniem. Route de Ferney to siedziba Światowej Rady Kościołów. Niniejsze rozważania poświęcone są osobie i dziełu Kalwina, który przez wiele lat kazał i nauczał w katedrze św. Piotra. Rzecz jednak w tym, by widzieć dzieło i spuściznę tego męża w perspektywie szerszej, ekumenicznej. Od placu św. Piotra do route de Ferney nie jest daleko. Ale trzeba było stuleci, by te odległość pokonać. Kościół jest w ruchu, w stałym procesie odnowy. Tego uczyliśmy się i uczymy od Jana Kalwina.

Księgarnia Kościoła

Święta Kościelne - marzec

17.03 2024 Niedziela

5. niedziela Pasyjna (Judica – Bądź sędzią moim, Boże. Ps 43,1)

24.03 2024 Niedziela

6. niedziela Pasyjna – Niedziela Palmowa – Pamiątka wjazdu Jezusa do Jerozolimy

28.03 2024 Czwartek

Wielki Czwartek – Pamiątka ustanowienia Wieczerzy Pańskiej

29.03 2024 Piątek

Wielki Piątek – Pamiątka śmierci Pana Jezusa

31.03 2024 Niedziela

Niedziela Wielkanocna – 1. Dzień Świąt Zmartwychwstania Pańskiego

Copyright © 2007-2024
Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP.
All Rights Reserved.

To niewielkie informacje, nazywane ciasteczkami (z ang. cookie – ciastko), wysyłane przez serwis internetowy, który odwiedzamy i zapisywane na urządzeniu końcowym (komputerze, laptopie, smartfonie), z którego korzystamy podczas przeglądania stron internetowych.

W „cookies”, składających się z szeregu liter i cyfr, znajdują się różne informacje niezbędne do prawidłowego funkcjonowania serwisów internetowych, np. tych wymagających autoryzacji – m.in. podczas logowania do konta pocztowego czy sklepu internetowego.

Więcej: http://wszystkoociasteczkach.pl

Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP
ul. Radwańska 37
93-574, Łódź
łódzkie, Polska
tel.: 534 857 634
mail: reformowani@reformowani.pl

fb - ker